พระพุทธรูปศิลปะแบบพระรัชกาล หน้าตัก ๖.๕ นิ้ว

พระพุทธรูปศิลปะแบบพระรัชกาล หน้าตัก ๖.๕ นิ้ว
ประทับนั่งทำปางมารวิชัย บนบัวคว่ำบัวหงาย
รองรับด้วยฐานขาสิงห์ และฐานเขียงตามลำดับ

จากลักษณะที่ปรากฏ
เป็นงานในสายอาจารย์ชิต ชื่นประสิทธิ์ หนึ่งในสายช่าง
หล่อของกรมช่างหล่อ มีทักษะในการขึ้นหุ่น
การใช้แม่พิมพ์ การหล่อหลอมโลหะ ด้วยทักษะดังกล่าวนี้
จะพบงานที่อยู่ในหมวดนี้อยู่พอสมควร
เนื่องจากท่านได้รับงานโดยทั่วไป มิได้รับเฉพาะผู้ที่รู้จัก
จึงมีผลงานปรากฏอยู่มาก ต่างกับทางสายพัฒนช่าง
ซึ่งเลือกรับเฉพาะงานจากผู้ที่รู้จัก หรืองานที่มีพระเถระ
ชั้นผู้ใหญ่ หรือเจ้านายบางพระองค์แนะนำมา
ผลงานจึงจำกัดอยู่เฉพาะ ไม่แพร่หลายเหมือนสายอาจารย์ชิต
แต่งานของสายพัฒนช่างที่ปรากฏก็ล้วนอยู่ในวัดสำคัญ
หรือวัดหลวงเป็นส่วนใหญ่
การแยกแยะสายงานพระพุทธรูป ตามฝีมือช่าง
ในส่วนของพระรัชกาลซึ่งเริ่มมีงานภายนอกราชสำนัก
เริ่มมีตั้งแต่ประมาณปี ๒๔๔๕ หลังจากที่มีช่างหล่อจาก
กรมช่างหล่อหลวงเกษียณอายุราชการ หรือลาออกจากกรมช่าง
แล้วนำความรู้การสร้างพระพุทธรูป ออกมานำรับงานภายนอก
รวมถึงสอนการทำพระพุทธรูป การทำพิมพ์ การหล่อม
หลอมโลหะ ให้กับชาวบ้านย่านวังหลัง ต่อมาจึงปรากฏ
เป็นชื่อชุมชนบ้านช่างหล่อในลำดับต่อมา จากเดิมที่เคย
หล่อเครื่องมือเครื่องใช้ในครัวเรือนแบบไม่ซับซ้อน
มาเน้นงานพระพุทธรูป และงานที่เกี่ยวเนื่องกับศาสนวัตถุอื่นๆ
เช่น เชิงเทียน โคมไฟประดับหัวเสา โกฐลองนอกลองใน
รูปเคารพต่างๆ รวมถึงพระพุทธรูปตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึง
ขนาดพระประธานในพระอุโบสถ
การเกิดขึ้นของชุมชนบ้านช่างหล่อ ที่เป็นแหล่งผลิตศาสนาวัตถุ
สอดรับกับการเปลี่ยนแปลงของแรงงาน
หลังมีการพระบรมราชโองการเลิกทาสทำให้มีแรงงานบางส่วน
กลับคืนสู่ชุมชน รวมถึงเปลี่ยนแปลงทางด้านสังคม
ที่เปิดโอกาสให้ราษฏรโดยทั่วไป มีโอกาสได้สร้าง
หรือมีโอกาสได้มีพระพุทธรูปขึ้นไว้กราบไหว้บูชา
รวมถึงการสร้างขึ้นเพื่ออุทิศกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับ
จากเหตุปัจจัยใหญ่ๆทั้งสองข้อดังกล่าวนี้
จึงทำให้เกิดงานพุทธปฏิมาขึ้นอย่างขนานใหญ่
ส่งผลให้ในปัจจุบันเราจึงได้พบเห็นงานพระพุทธรูป
ขนาดต่างๆหลากหลายฝีมือช่างสุดแท้แต่ความชื่นชอบ
ในพุทธศิลป์ที่แต่ละช่างได้นำเสนอผลงาน